Wie gaat de schade betalen?

16 mei 2025

Wie gaat de schade betalen?

Tekst: Mr. Marloes van Beek | Phryso

Je paard breekt uit en trakteert zichzelf op een avontuur in de tulpenvelden van de buurman. Het resultaat? Platgetrapte bloemen, de oogst verloren en een boze buurman. De vraag volgt: ‘wie betaalt de tulpen van de buurman?’

Veel paardeneigenaren denken dat schade onderling opgelost kan worden, zeker binnen de Friese paarden gemeenschap waar iedereen elkaar goed kent. Maar wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat verzekeraars geen kosten dekken als er een andere partij aansprakelijk is. De bedrijfsverzekering van de buurman zal jou aanspreken om de schade te verhalen. En bij letsel veroorzaakt door het paard wendt de zorgverzekeraar zich tot jou. Deze voorbeelden laten zien hoe belangrijk het is om te begrijpen wat risicoaansprakelijkheid inhoudt.

Uitgangspunt is namelijk dat de ‘bezitter’ van het paard aansprakelijk is voor de schade die het paard veroorzaakt aan derden, ongeacht of sprake is van schuld of nalatigheid. De aansprakelijkheid wordt dus niet beoordeeld aan de hand van de schuldvraag (bijvoorbeeld of jouw paard door een ander paard door de draad is gejaagd), maar aan de hand van het feit dat jouw paard de schade heeft aangebracht. Juridisch gezien is de bezitter van een paard degene die het dier voor zichzelf houdt. Een ‘houder’ doet dat voor een ander. Voor een buitenstaander is dit verschil echter niet altijd makkelijk te bepalen. Of iemand een paard houdt en of hij dit voor zichzelf of voor een ander doet, wordt daarom ‘naar verkeersopvatting’ beoordeeld. Dit betekent dat degene die het paard houdt, vermoed wordt de bezitter ervan te zijn. Kortom: wanneer jij – als houder – wordt gezien als bezitter en jij dit ontkent, moet jij bewijzen dat je het dier niet voor jezelf houdt.

De aansprakelijkheid is anders wanneer het paard wordt gebruikt in de uitoefening van beroep of bedrijf. Dan is de bedrijfsmatige gebruiker aansprakelijk voor schade, om te voorkomen dat degene die schade lijdt, wordt opgezadeld met een zoektocht naar de eigenaar van het paard. De mate van bemoeienis en betrokkenheid bij het gebruik van het paard bepaalt of sprake is van een bedrijfsmatige gebruiker. Een pensionhouder of vervoerder worden niet gekwalificeerd als een bedrijfsmatige gebruiker, terwijl een houder van een trainingsstal wel wordt gezien als bedrijfsmatige gebruiker. Dit geldt ook voor het gebruik van paarden voor paardrijlessen, ponykampen of kinderfeestjes en het verhuren van paarden voor buitenritten.

Als vaststaat dat de bezitter aansprakelijk is voor de schade, dient diegene de schade in beginsel volledig te vergoeden. In het aansprakelijkheidsrecht bestaat echter ook zoiets als eigen schuld aan de zijde van het slachtoffer. De plicht om schade te vergoeden kan worden verminderd, afhankelijk van hoe zwaar de omstandigheden aan beide partijen kunnen worden toegerekend. De rechter heeft zich al veel gebogen over de verdeling van schade veroorzaakt door paarden. De rechter neemt daarbij het volgende mee in zijn overwegingen:

leeftijd en niveau van het slachtoffer;
kennis en ervaring van de bezitter;
dat het slachtoffer zelf of is gaan paardrijden en daarmee een zeker risico neemt en accepteert (beginnende ruiters zijn hiervan minder snel op de hoogte dan gevorderde ruiters);
of het paard geschikt is voor het niveau van de ruiter;
of het tuig in goede staat is;
of de ruiter goed begeleid wordt;
of de ruiter de instructies goed opvolgt;
of de ruiter niets doet om het paard uit te lokken.

Praktische tips

Informeer de houder van jouw paard over de risico’s van het rijden en de omgang met paarden. Leg gedeelde informatie en afspraken schriftelijk vast. WhatsApp valt hier ook onder.
De eigenaar kan zich in een overeenkomst ontheffen van aansprakelijkheid ten aanzien van de houder.
De eigenaar kan in de overeenkomst opnemen dat – wanneer diegene schade dient te vergoeden aan een derde, terwijl de schade is veroorzaakt op een moment dat het paard onder de zorg of begeleiding stond van de houder – de eigenaar de betaalde bedragen kan verhalen op de houder.
De bedrijfsmatige gebruiker kan op dezelfde wijze de aansprakelijkheid verleggen naar de eigenaar.
Afspraken in algemene voorwaarden over uitsluiting of beperking van aansprakelijkheid kunnen als onredelijk worden beschouwd. Wanneer beide partijen deze afspraken in een overeenkomst hebben ondertekend, heeft dit juridisch meerwaarde.